جلوگیری از آسیب مغزی در سرطان مغز ممکن می‌شود

محققان دانشگاه "روچستر" چگونگی تاثیر پرتودرمانی روی مغز را کشف کردند که می‌تواند منجر به رویکردهایی شود که از آسیب مغزی در بیمارانی که تحت درمان سرطان قرار می‌گیرند، جلوگیری کند.

به گزارش ایسنا و به نقل از گیزمگ، تحقیقات جدیدی که به سرپرستی دانشمندان دانشگاه روچستر انجام شد، روی مکانیسم مسئول ایجاد اختلال شناختی در بیماران مبتلا به سرطان مغز که پرتودرمانی(رادیوتراپی) جمجمه‌ای دریافت می‌کنند، متمرکز بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امید است این یافته‌های جدید منجر به ایجاد روش‌های جدیدی برای محافظت از مغز در برابر آسیب رسانی پرتودرمانی که درمانی موثر برای نجات از سرطان است، شود.

تقریباً سالانه ۲۵ هزار نفر در ایالات متحده مبتلا به تومور مغزی تشخیص داده می‌شوند و بسیاری از آنها به عنوان بخش مهمی از روند درمان تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند. متأسفانه بیش از ۸۰ درصد از بیماران نوعی از درمان را دریافت می‌کنند که تحت عنوان پرتودرمانی کامل مغز شناخته می‌شود و اختلال دائم شناختی را به دنبال دارد.

در تحقیقات قبلی مشخص شده است که پرتوهای تحویل داده شده به مغز طی درمان سرطان، سلول ایمنی مغز موسوم به میکروگلیا را فعال می‌کند. میکروگلیای بیش فعال می‌تواند با از بین بردن سیناپس‌هایی که نورون‌ها را به هم متصل می‌کند، به مغز سالم آسیب برساند.

تحقیقات جدید دقیق‌ترین بینش را در مورد چگونگی فعال شدن پرتوهای این فرآیند با انجام چندین تحقیق روی جوندگان، بررسی کرد و دقیقاً جای آسیب میکروگلیا به سیناپس‌ها را نشان داد. محققان مشاهده کردند که میکروگلیای فعال شده توسط تشعشع باعث از بین رفتن سیناپس‌ها می‌شود که نورون‌ها را به هم متصل می‌کند.

"کری اوبانیون" نویسنده ارشد این مطالعه جدید توضیح می‌دهد: مغز یک روند دائمی برای سیم کشی مجدد خود را پشت سر می‌گذارد و سلول‌های سیستم ایمنی بدن مانند باغبان عمل می‌کنند و سیناپس‌هایی را که سلول‌های عصبی را به هم وصل می‌کنند، با دقت هرس می کنند. اما این سلول‌ها در معرض تابش بیش‌فعال می‌شوند و سیناپس‌های ضروری را نیز نابود می‌کنند که موجب آسیب به مغز می‌شود.

شاید مهمترین وجه این مطالعه نه این کشف بلکه بررسی روش جدیدی برای مسدود کردن احتمالی این آسیب مغزی ناشی از تشعشع است.

تحقیقات نشان می‌دهد که گیرنده‌ای به نام "CR۳" برای این فرآیند حیاتی است و هنگامی که آن گیرنده مسدود شود، میکروگلیا به دلیل دریافت تشعشع قادر به از بین بردن این اتصالات سیناپسی نیست.

جالب اینجاست که این مطالعه شاهد افزایش فعالیت میکروگلیایی بیشتری در موش‌های نر بود. این نشان می‌دهد که مغز موش ماده ممکن است توانایی بیشتری برای مقاومت در برابر آسیب میکروگلیایی ناشی از تابش داشته باشد.

تحقیقات قبلی این موضوع را تأیید کرده است، بنابراین اختلافاتی که در اینجا بین موش‌های نر و ماده مشاهده می‌شود غیرمنتظره یا بی‌سابقه نیست. اگرچه مشخص نیست که این مشاهدات تا چه حد قابل انتقال به موضوعات انسانی است.

تحقیقات جدید راه را برای توسعه رویکردهایی فراهم می‌کند که امیدواریم بتواند از بروز این نوع آسیب مغزی در انسان‌هایی که تحت درمان سرطان مغز قرار می‌گیرند، جلوگیری کند.

در کنار یک عامل درمانی بالقوه که گیرنده "CR۳" را طی پرتودرمانی مسدود کند، یک رویکرد کلی‌تر می‌تواند میزان واکنش سیستم ایمنی بدن را طی جلسات پرتودرمانی کاهش دهد.

پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی از مهم‌ترین شاخه‌های فیزیک پزشکی است. پرتودرمانی به درمان بیماری با استفاده از پرتوهای نافذ مانند پرتوهای ایکس و آلفا و بتا و گاما که یا از دستگاه تابیده می‌شوند یا از داروهای حاوی مواد نشاندار شده ساطع می‌شوند، می‌گویند.

پرتودرمانی استفاده از پرتوهای یون‌ساز برای از بین بردن یا کوچک کردن بافت‌های سرطانی است. در این روش در اثر آسیب DNA، سلول‌های ناحیه درمان(بافت هدف)تخریب و ادامه رشد و تقسیم غیرممکن می‌شود. اگرچه پرتو علاوه بر سلول‌های سرطانی به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌رساند، ولی اکثر سلول‌های سالم بهبودی خود را دوباره بدست می‌آورند. هدف از پرتو درمانی از بین بردن حداکثر سلول‌های سرطانی با حداقل آسیب به بافت‌های سالم است.

کاربرد اصلی پرتو درمانی در معالجه یا تقلیل امراض سرطانی می‌باشد. دیگر کاربردهای آن نیز از بین بردن سلول‌های سرطانی و ضایعات ارگان‌های مختلف، بازتوانی و بهبود اعضای بدن بیمار(همچون کبد، کلیه، پروستات) پیشگیری گسترش ضایعات اعضا و کاهش علائم بیماری(همانند درد) است.

دستگاه‌ها و ابزارهای مختلف و گوناگونی برای درمان و توانبخشی بیمار توسط مهندسان پزشکی ساخته شده و در اختیار پزشکان قرار گرفته‌ است. یکی از این دستگاه‌های مهم و پرکاربرد رادیوتراپی یا پرتودرمانی می‌باشد. به بیانی دیگر پرتودرمانی، استفاده از اشعه پر انرژی(معمولاً اشعه X) به منظور از بین بردن سلول‌های سرطانی و ضایعات ارگان‌های مختلف می‌باشد. به‌طور کلی رادیوتراپی را به سه قسمت رادیوتراپی خارجی، رادیوتراپی داخلی(براکی تراپی) و رادیوتراپی سیستمیک تقسیم می‌کنند. سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های سالم به رادیوتراپی حساسیت بیشتری نشان می‌دهند و در نتیجه تعداد بیشتری از آنها از بین خواهند رفت البته رادیوتراپی بر سلول‌های سالم ناحیه درمان نیز تأثیر می‌گذارد اما آنها برخلاف سلول‌های سرطانی معمولاً بهبود یافته یا به سرعت خود را ترمیم می‌کنند.

اصولاً در این دستگاه‌ها برای شناسایی و مکان‌یابی تومور و بافت مورد نظر برای دریافت پرتو از انواع مختلف پرتونگاری استفاده می‌گردد که شاید بتوان مرسوم‌ترین آن‌ها را پرتونگاری مقطعی تخمینی(CT)، تصاویر رزونانس مغناطیسی(MRI) و اخیراً پرتونگاری مقطعی نشر پوزیترون(PET) معرفی نمود. حال پس از شناسایی موقعیت بافت مورد نظر بایستی مرحله شبیه‌سازی را شروع نمود که بر اساس آن آناتومی بیمار برنامه‌ریزی می‌شود. استفاده از پرتو در درمان سرطان یک فرایند پیچیده‌ است که در برگیرنده متخصصان آموزش دیده و تعداد زیادی از عوامل به هم پیوسته‌ است.

متخصصین رادیوتراپی انکولوژی، متخصصین فیزیک پزشکی، دوزیمتریست و متخصصین رادیوتراپی(پرتوپزشکی) سال‌ها دنبال لوازم و ابزار که به این فرایند، بخصوص در موقعیت یابی تومور، برنامه درمانی، اجرای درمان، و تحقیق کمک کنند، می‌گشتند. دقت در رادیوتراپی بسیار مهم است زیرا نتایج بالینی و تجربی نشان می‌دهند که کنترل تومور و پاسخ نرمال بافت می‌تواند یک عامل مهم در مقدار پرتو افشانی باشد و بنابراین، تغییرات کوچک در مقدار درمانی می‌تواند منجر به نتایج بزرگی در پاسخ تومور یا بافت نرمال شود. به علاوه، دوزهای تجویز شده درمانی تومور معمولاً الزاماً به دوزی که برای بافت نرمال قابل تحمل است، نزدیک است. بنابراین برای درمان بهینه، دوز پرتوافشانی باید با دقت بسیار بالا انجام شود.

نزدیک دو سوم از بیماران سرطانی در جریان مداوای خود از پرتودرمانی استفاده می‌کنند.

این مطالعه در مجله Science Reports منتشر شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: سرطان مغز پرتودرمانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۵۰۵۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کلمه «سرطان» از کجا آمده است؟/ چرا به سرطان «سرطان» می گویند؟

سرطان ساتیروس در ناحیه کشاله ران او بود و در آن زمان سرطان‌های پیشرفته در این قسمت از بدن غیرقابل جراحی تلقی می‌شدند و هیچ داروی به اندازه کافی قوی برای کاهش درد نیز وجود نداشت. بنابراین پزشکان نمی‌توانستند کاری انجام دهند. سرانجام سرطان در سن ۶۵ سالگی جان ساتیروس را گرفت.

سرطان در آن دوره به خوبی شناخته شده بود. متنی که در اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن چهارم قبل از میلاد نوشته شده است به نام بیماری‌های زنان‌، چگونگی ایجاد سرطان سینه را توضیح می‌دهد بدین شرح که «توده‌های سخت تشکیل می‌شوند، از آن ها سرطان‌های پنهان ایجاد می‌شود، درد از سینه‌های بیماران به سمت گلو و اطراف شانه‌ها می‌رسد، چنین بیمارانی لاغر می‌شوند، تنفس کاهش می‌یابد و حس بویایی از بین می رود.»

همچنین دیگر آثار پزشکی این دوره انواع مختلفی از سرطان ها را توصیف می کنند. برای مثال زنی از شهر «آبدرا» در یونان بر اثر سرطان قفسه سینه درگذشت. مرد مبتلا به سرطان گلو پس از سوزاندن تومور توسط پزشکش، زنده ماند.

کلمه «سرطان» از کجا آمده است؟

به گزارش نشریه تخصصی «مدیکال اکسپرس»، کلمه سرطان از همین دوران می آید. در اواخر قرن پنجم و اوائل قرن چهارم قبل از میلاد، پزشکان از کلمه karkinos - کلمه یونانی باستان برای خرچنگ - برای توصیف تومورهای بدخیم استفاده می کردند. بعدها وقتی پزشکان لاتین زبان همان بیماری را توصیف کردند، از کلمه لاتین برای خرچنگ استفاده کردند یعنی «cancer» (کنسر). بنابراین، این نام برای این بیماری استفاده شد.

حتی در زمان های قدیم، مردم تعجب می کردند که چرا پزشکان این بیماری را به نام یک حیوان نام گذاری کرده اند. یک توضیح این بود که خرچنگ حیوانی تهاجمی است، همانطور که سرطان می تواند یک بیماری تهاجمی باشد. توضیح دیگر این بود که خرچنگ می تواند یک قسمت از بدن یک فرد را با چنگال هایش بگیرد و به سختی جدا شود، همانطور که برداشتن توده سرطانی پس از رشد دشوار است. برخی دیگر فکر می کردند که به دلیل ظاهر تومورهای سرطانی این نام برای آن انتخاب شده است.

پزشک جالینوس (۲۱۶-۱۲۹ پس از میلاد) سرطان سینه را در کار خود با نام روش پزشکی به گلوکون توصیف کرد و شکل تومور را با شکل خرچنگ مقایسه کرد:

«ما اغلب در سینه‌ها توموری دقیقاً شبیه به خرچنگ دیده‌ایم. همانطور که آن حیوان در دو طرف بدنش پا دارد، در این بیماری نیز رگ‌های متورم غیرطبیعی در دو طرف کشیده می‌شوند و شکلی مشابه به یک خرچنگ ایجاد می‌کنند.»

همه با هم موافق نبودند که چه چیزی موجب سرطان می‌شود

در دوره یونان و روم نظرات مختلفی در مورد دلیل بروز سرطان وجود داشت.

بر اساس یک نظریه پزشکی باستانی رایج، بدن دارای چهار نوع خلط (اخلاط چهارگانه) است: خون، صفرای زرد، بلغم و صفرای سیاه. این اخلاط چهارگانه باید در حالت تعادل باشد وگرنه انسان مریض می شود و اگر فردی از صفرای سیاه بیش از حد رنج می برد، تصور می شد که این وضعیت در نهایت منجر به سرطان می شود.

در همین حال، پزشکی به نام «اراسیستراتوس» که از حدود سال های ۳۱۵ تا ۲۴۰ قبل از میلاد می‌زیسته با این نظر مخالف بود. با این حال، تا آنجا که ما می دانیم، او توضیح دیگری ارائه نکرده است.

سرطان چگونه درمان می‌شد؟

سرطان از راه های مختلف درمان می‌شد. تصور می شد که سرطان را در مراحل اولیه می توان با استفاده از دارو درمان کرد.

اینها شامل داروهای مشتق شده از گیاهان، حیوانات و فلزات بوده است.

جالینوس ادعا کرد که با استفاده از این نوع داروها و پاکسازی مکرر بیماران خود با استفراغ یا تنقیه، گاهی اوقات در ناپدید شدن سرطان های نوظهور موفق بوده است. او گفت که همین درمان گاهی از ادامه رشد سرطان های پیشرفته تر جلوگیری می کرد. با این حال، او همچنین گفته است اگر این داروها مؤثر واقع نشوند، جراحی لازم است.

در آن دوران معمولاً از جراحی اجتناب می‌شد زیرا بیماران به دلیل از دست دادن خون در حین جراحی، جان خود را از دست می‌دادند. «لئونیداس» پزشکی که در قرن دوم و سوم پس از میلاد زندگی می کرد، روش خود را که شامل سوزاندن (سوختن) بود، این چنین توضیح می‌دهد:

«من معمولاً در مواردی عمل می‌کنم که تومورها به سمت قفسه سینه امتداد نمی‌یابند وقتی بیمار روی پشت خود قرار می‌گیرد، ناحیه سالم سینه در بالای تومور را برش می‌دهم و سپس برش را سوزانده تا زمانی که دلمه خون ایجاد شود و خونریزی قطع شود. سپس دوباره برش می زنم، همان طور که عمیقاً در سینه برش می زنم، ناحیه را مشخص می کنم و دوباره آن را می‌سوزانم.»

سرطان به طور کلی به عنوان یک بیماری صعب العلاج در نظر گرفته می شد و بنابراین ترس از آن وجود داشت. در آن زمان به دلیل محدودیت‌های بسیار در عرصه درمان، برخی از افراد مبتلا به سرطان حتی برای پایان دادن به زندگی با درد و رنج، خودکشی می‌کردند.

از گذشته به آینده

در بررسی پیشینه این بیماری ما با ابتلای ساتیروس، حکمرانِ قرن چهارم قبل از میلاد شروع کردیم. طی ۲۴۰۰ سال یا بیشتر از این زمان، دانش ما در مورد عوامل ایجاد سرطان، نحوه پیشگیری و درمان آن بسیار تغییر کرده است. همچنین می دانیم که بیش از ۲۰۰ نوع مختلف سرطان وجود دارد. سرطان‌های برخی از افراد به قدری موفقیت‌آمیز مدیریت می‌شوند که به زندگی طولانی ادامه می‌دهند.

با این حال هنوز هیچ درمان عمومی برای سرطان وجود ندارد، بیماری‌ای که از هر پنج نفر یک نفر در طول زندگی خود به آن مبتلا می شود. تنها در سال ۲۰۲۲، حدود ۲۰ میلیون مورد جدید ابتلا به سرطان و ۹.۷ میلیون مرگ ناشی از آن در سراسر جهان گزارش شده است. واضح است که در مورد درمان و تشخیص این بیماری هنوز راه درازی در پیش داریم.

تخمین‌ها نشان می‌دهد از هر پنج مرد یا زن، یک نفر در طول زندگی به سرطان مبتلا می‌شود و از هر ۹ مرد، یک نفر و از هر ۱۲ زن، یک نفر بر اثر سرطان می‌میرند.

در سال ۲۰۲۲، سرطان ریه شایع ترین سرطان تشخیص داده شده بود که مسئول نزدیک به ۲.۵ میلیون مورد جدید ابتلا (۱۲.۴ درصد سرطان ها در سراسر جهان) بود و پس از آن سرطان های سینه، کولورکتوم، پروستات و معده قرار داشتند.

همچنین سرطان ریه با حدود ۱.۸ میلیون مرگ (۱۸.۷ درصد) و پس از آن سرطان های روده بزرگ، کبد، سینه و معده بیشترین تلفات را داشته‌اند.

در زنان و مردان، شایع ترین سرطان ها سرطان سینه و ریه (هم برای موارد ابتلا و هم برای تلفات) بوده است. همچنین در سراسر مناطق جهان، نرخ بروز از چهار برابر تا پنج برابر برای مردان و زنان متفاوت است.

این مقاله از The Conversation تحت مجوز Creative Commons بازنشر شده است.

منبع: خبرگزاری ایسنا